İş Hukuku

İş hukuku ya da ticaret hukuku, ticaret ve ticarete yön veren, genellikle medeni hukukun bir kolu olarak kabul edilen ve hem özel hukuk hem de kamu hukuku konuları ile ilgilenen hukukun bir organıdır.

İş hukuku, şirket sözleşmelerini, işe alım uygulamalarını, tüketici mallarının imalatını ve satışını düzenler. Birçok ülke, ticaret kanunlarının kapsamlı beyanlarını içeren medeni kanunları kabul etmiştir.

İşçiler ve işverenler arasındaki ilişkileri düzenleyen ve inceleyen iş hukuku, tarafların karşılıklı menfaatlerini, görev ve sorumluluklarını, ileride meydana gelebilecek olan anlaşmazlıkların ortadan kaldırılmasını veya çözümlenmesini içermektedir. İşçi, işveren ve bunların devletle olan ilişkilerinin düzenlenmesi amacıyla oluşturulan kuralları bir sistem içerisinde incelemekte olan hukuk dalına iş hukuku denmektedir.

İş Hukukunun Özellikleri

– işçinin korunması ön planda tutulmaktadır,

– Kurallar nisbi ve emredici niteliktedir,

– İşçi lehine yorum geçerli sayılmaktadır,

– işin niteliği önemlidir,

– İş hukuku, karma niteliğe sahip bir hukuk dalıdır.

İş hukuku bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku olmak üzere ikiye ayrılır.

Bireysel iş Hukuku

İşveren ve işçi arasındaki iş ilişkisinin tüm yönleriyle ele alındığı kısımdır. En önemli yasaları ise; İş kanunu, Deniz iş Kanunu, Basın iş Kanunudur.

Toplu İş Hukuku

İşçi ve işveren arasında bir sendikanın bulunması ve sendikanın arabuluculuk misyonunu yüklenerek, işçinin haklarının iyileştirilmesi, ücret, çalışma koşulları gibi durumların taraflar arasında düzenlenmesi ile “düzenleyici” hükümleri kapsamaktadır.

İş hukukunda işçi ve işverenin bazı sorumlulukları bulunmaktadır.

İşverenin Sorumlulukları

İşveren, işçi ile yapmış olduğu iş sözleşmesinin şartlarına uymak zorundadır.

-İşçi çalıştırma ve buna göre işyeri düzenlenmesi hususunda geçerli olan yasalara ve sözleşmelere uygun davranmak,

– İşçiler arasında etnik köken, yaş, cinsiyet ve benzeri durumları gözetmeksizin adil ve eşit davranmak,

– Çalıştırdığı işçilerin işyeri güvenliğini sağlamak, işyeri sağlığını gözetmek,

– Çalıştıracağı işçiye çalışma şartlarını belirten ve önemli noktaların vurgulandığı yazılı bir açıklama vermek,

– Çalışanın mesleki ilerlemesini sağlamak adına çeşitli eğitimler aldırmak, bilgilendirmeler yapmak ve iş konusunda ilerlemesini sağlamak adına çalışmalar yapmak işverenin görev ve sorumluluklarıdır.

Çalışanın Sorumlulukları

Bireysel iş sözleşmelerinde, toplu iş sözleşmelerinde ve işyeri iç yönetmeliklerinde çalışanın görev ve sorumlulukları açıkça belirtilmiştir ancak, işin ve işyerinin niteliklerine göre değişiklik gösterebilmektedir. Bunun yanında her iş yerinde geçerli olan belli başlı kurallar vardır. Bunlar,

– İşçi çalıştığı yerin belirlenmiş olan çalışma saatleri içerisinde başka herhangi bir yerde çalışamaz

– İşverenin sağladığı kurallara ve güvenlik şartlarına uymalıdır

– Kendisine verilen işi, belirlenen sürede bitirmeli, azami dikkat ve özeni göstermelidir

– İşyerinde bulunan makineleri, cihazları kullanma talimatlarına uygun ve doğru bir şekilde kullanmalıdır

– İşverenine ve çalıştığı kuruma karşı sadakat göstermelidir

– Çalıştığı yerde iş sağlığını tehdit edecek, iş güvenliğini tehlikeye sokacak tutum ve davranışlardan kaçınmalıdır.

Kısacası işçi ve işveren iş hukuku çerçevesinde karşılıklı olarak yükümlülüklerini yerine getirmelidir.