TİCARİ DAVALARDA ,ZORUNLU ARABULUCULUK RESMİ GAZETEDE YAYINLANDI.1 OCAK 2019 ‘dan SONRA TİCARİ UYUŞMAZLIKLARDA HEMEN DAVA AÇILAMAYACAK.ARABULUCUYA BAŞVURULMASI ZORUNLU HALE GETİRİLDİ.
Ticari davalarda , zorunlu arabuluculuk düzenlemesini öngören kanun , 19.12.2018 tarihli Resmi gazetede yayınlanmıştır.
Peki , bu kanun düzenlemesiyle hangi ticari uyuşmazlıklar arabuluculuk kapsamında olacaktır.
Örneklemek gerekirse ; bütün ticari işletmeler ve şirketlerden, çek, bono gibi kıymetli evraktan, taşıma işlerinden, gemi ticaretinden, sigortacılıktan, bankacılıktan, ödünç işlerinden, rekabetten, fikri mülkiyetten kaynaklanan uyuşmazlıklar zorunluluk kapsamında olacak.
1) Uyuşmazlığın konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine ilişkin midir ?
2) Uyuşmazlığın konusu 6102 sayılı TTK’nın( Ticaret Kanunu ) 4. maddesinde sayılan ticari davaların ve TTK dışındaki kanunlardaki ticari davalar konusuna girmekte midir ?
3) Uyuşmazlığın konusu 6102 sayılı TTK dışındaki kanunlarda belirtilen ticari davaların konusuna girmekte midir ?
Yukarıdaki sorulara verilen Cevaplar “evet” ise dava şartı mevcut olup dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunludur.
- TİCARİ DAVADAN NE ANLAMAK GEREKLİDİR ?
Ticari davalar 2 ye ayrılmaktadır.Mutlak ticari davalar ve nisbi ticari davalar.
Mutlak ticari davalar ; ticaret kanununda düzenlenen hususlardan uyuşmazlıklar , Medeni Kanunda rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki , Borçlar kanununda Malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi ,- Rekabet yasağına ilişkin,Yayın sözleşmesine dair , Kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen , Komisyon sözleşmesine ilişkin , Ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan , Havale hakkındaki , Saklama sözleşmelerini düzenleyen , Fikrî mülkiyet hukukuna dair mevzuatta, Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerde, Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerdeki hususlardan doğan uyuşmazlıklar .
“Nisbi Ticari Davalar” olarak adlandırılan her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları da ticari dava olarak kabul edilmektedir. Nisbi ticari davadan söz edebilmek için “her iki tarafında tacir olması” ve uyuşmazlığın “her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması” şarttır. Bu şartlar mevcut ise, yukarıda sayılan mutlak ticari davalardan olmasa dahi, uyuşmazlık ticari dava ve dava şartı arabuluculuk kapsamında olup 01.01.2019 ve sonrasında dava açılabilmesi için öncelikle arabulucuya başvuru gereklidir.
Diğer bazı kanunlarda belirtilen ticari davaları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Kooperatifler Kanunu’nda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davaları
- İcra ve İflas Kanunu’nun 154 vd. maddelerinde yer alan iflasa ilişkin davalar,
- 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 10. maddesine göre “üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında Kanun’un uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıklar”dan belli miktarı aşanlar,
- 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 62. maddesinden kaynaklanan davalar.
Ancak bu noktada şu hususu tekrar belirtmek gerekir ki; sayılan ticari davalar bakımından arabuluculuğun dava şartı olabilmesi için, uyuşmazlığın konusunun bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine ilişkin olması ön koşuldur.
Arabulucu – Avukat Penbe Üner Keskin